Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (Δ.Ε.Π.Υ) είναι μια δια βίου διαταραχή νευροαναπτυξιακης κυρίως αιτιολογίας, η οποία χαρακτηρίζεται από ελλείψεις στο τομέα του αυτοελέγχου, δυσκολίες στη συγκέντρωση, στη συμπεριφορά και στην οργάνωση καθώς και ανικανότητα στη διατήρηση της προσοχής και συγκέντρωσης.
O ορισμός της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής – υπερκινητικότητας θα λέμε ότι είναι αρκετά ξεκάθαρος και σαφής. Ορίζεται λοιπόν ως μια χρόνια διαταραχή στη συμπεριφορά του ατόμου η οποία έχει νευρολογική βάση. Η διαταραχή αυτή εμφανίζεται κυρίως στη παιδική ηλικία παρόλα αυτά παραμένει και στην μετέπειτα ζωή του ατόμου ως ενήλικα. .Τα άτομα που ζουν με τη διαταραχή αυτή παρουσιάζουν δυσκολίες σε ποικίλους τομείς στη καθημερινότητα τους κάτι το οποίο δρα αρνητικά όχι μόνο στο ίδιο το άτομο αλλά και στο κοντινό οικογενειακό, φιλικό και κοινωνικό τους περιβάλλον.
Έχουμε διακρίνει σε τρεις τύπους την διαταραχή ελλειματικης προσοχής – υπερκινητικοτητας.
• δεν μπορεί να συγκεντρωθεί,
• αποσπάται εύκολα από άσχετα ερεθίσματα,
• δεν φαίνεται να ακούει,
• δε δίνει σημασία στις λεπτομέρειες,
• κάνει λάθη απροσεξίας,
• δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες,
• αποφεύγει εργασίες που απαιτούν συστηματική πνευματική προσπάθεια,
• ξεχνά τις σχολικές εργασίες
• χάνει πράγματα και
• γενικά είναι ανοργάνωτος/η
Είναι επίσης συνηθισμένος τύπος ΔΕΠΥ στα παιδιά και στους εφήβους όπου παρουσιάζεται συνδυασμός κάποιων από τα παραπάνω συμπτώματα, ήτοι απροσεξία, υπερκινητικότητα και παρορμητική συμπεριφορά.
Τα αίτια της ΔΕΠΥ είναι ποικίλα. Αρκετοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι η αίτιο παθολογία της επικεντρώνεται σε βιολογικούς – γενετικού παράγοντες, ενώ άλλοι υποστηρίζουν πως περιβαλλοντικά αιτία επηρεάζουν το άτομο και εμφανίζει την συγκεκριμένη διαταραχή. Φυσικά υπάρχει και η άποψη πως και οι δύο παράγοντες συμβάλουν στην εμφάνιση της .Δηλαδή φαίνεται ως τώρα από τα ερευνητικά δεδομένα ότι αιτιολογικό ρόλο παίζουν οι γενετικοί, νευρολογικοί αλλά και βιολογικοί παράγοντες.
Ως γενετικούς παράγοντες αναφέρουμε την κληρονομικότητα τα δεδομένα όμως εδώ δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο στο σύνδρομο Down. Από μελέτες προκύπτει ότι σε άτομα που παρουσιάζουν χρωμοσωματικές ανωμαλίες παρατηρείτε πρόβλημα σχετικά με την εστίαση της προσοχής . Οργανικοί παράγοντες που ίσως επηρεάζουν την αιτιολογία για την εμφάνιση της διαταραχής θεωρούνται οι μολύνσεις, εγκεφαλική βλάβη κάποιες νευρολογικές ανωμαλίες κ.α που πάλι τα αποτελέσματα ερευνών που προσπαθούν να συνδυάσουν τα παραπάνω με τη Δ.Ε.Π.Υ δεν είναι ισχυρά, ούτε καν ξεκάθαρα. Επίσης φαίνεται να συνδυάζεται η διαταραχή της Δ.Ε.Π.Υ με περιβαλλοντικούς και οικογενειακούς παράγοντες καθώς έρευνες έχουν φανερώσει πως σημαντικό ποσοστό παιδιών με Δ.Ε.Π.Υ έχουν ένα γονιό με κάποιο είδος ψυχοπαθολογίας η μεγαλώνουν σε ένα μη υγιές περιβάλλον.
Τέλος από το στόχαστρο των ερευνητών δε θα μπορούσαν να λείπουν οι νευρολογικοί παράγοντες και το στοιχείο της κληρονομικότητας, καθώς το γεγονός της επιμονής των συμπτωμάτων μέσα στο χρόνο, αλλά και η βελτίωση της μετά από τη χρήση φαρμάκων οδηγεί στο συμπέρασμα πως η σχέσης της Δ.Ε.Π.Υ με τους νευρώνες είναι στενή.
Μελέτες επίσης έχουν δείξει πως η κληρονομικότητα παίζει καίριο ρόλο στην εμφάνιση της Δ.Ε.Π.Υ. Η πιθανότητα ενός ατόμου να εμφανίσει Δ.Ε.Π.Υ ανέρχεται στο ποσοστό του 57% αν έστω ένας από τους γονείς ζει με την συγκεκριμένη διαταραχή.
Η διάγνωση της εν λόγω διαταραχής γίνεται ύστερα από συνεργασία ειδικών, προσωπικού διαγνωστική ομάδας, γονέων, εκπαιδευτικού προσωπικού και παιδιού.
Τα άτομα με ΔΕΠΥ έχουν ανάγκη σαφή προγραμματισμό όλων των δραστηριοτήτων τους μέσα στην ημέρα. Καλό θα ήταν το πρόγραμμα τους να είναι φανερό σε κάποιο κεντρικό μέρος του σπιτιού, ώστε να υπάρχει διαρκής βλεματικη επαφή. Επίσης ο χώρος μέσα στο οποίο λειτουργούν, πρέπει να είναι οργανωμένος χωρίς περιττές παρεμβολές. Δηλαδή συγκεκριμένος χώρος για τα βιβλία, για τα ρούχα και τα παιχνίδια.
Η κατανόηση του τι είναι η ΔΕΠΥ, τι μπορεί να κάνει ή όχι ένα άτομο έχοντας αυτή την διαταραχή, είναι το σημαντικότερο βήμα για την αποτελεσματικότερη παρέμβαση και αντιμετώπιση της.
Η αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ δεν πρέπει να επικυρώνεται στο άτομο αυτό καθαυτό, αλλά σε όλους τους εμπλεκομένους. Η διαδικασία παρέμβασης πρέπει να είναι συλλογική και στρατευόμενη.
Ένα παιδί με ΔΕΠΥ ζει έντονες καταστάσεις, κυρίως στο σχολικό περιβάλλον. Συναισθήματα αδυναμίας, ανασφάλειας, απογοήτευσης και θυμού είναι συχνά.
Οι γονείς θα πρέπει λοιπόν να μάθουν τρόπους διαχειρίσεις τέτοιων καταστάσεων. Αρχικά οφείλουν να ενημερωθούν για τις δυσκολίες του παιδιού και να αναπτύξουν στρατηγικές παρεμβάσεις βοηθώντας το παιδί να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα του.
Το σύνδρομο αυτό σε ένα παιδί δεν προκαθορίζει μια αποτυχημένη ενήλικη ζωή. Η έγκαιρη διάγνωση, η αποτελεσματική παρέμβαση καθώς και η αλλαγή κουλτούρας απέναντι στα άτομα με δυσκολίες, μπορούν να αποτελέσουν ενέγγυο για επιτυχία στην ενήλικη ζωή του.
Ευτυχία Σταματάκου
Φιλόλογος -Ειδική Παιδαγωγός
Λάβετε ενημερώσεις για το νέο υλικό που δημοσιεύεται
